Madeni bozuk para bulamayan işletmeler, ilanlarla “satılık para” arıyor. Kârını komiteye kaptırdığını söyleyen esnaf, darphanenin madeni para arzını artırmasını istiyor.
Yüksek enflasyonla birlikte artan banknot ve madeni para kullanımı, piyasada sorun yarattı. Esnaf başta 1 TL olmak üzere, bozuk para bulamaz duruma geldi. Alışverişlerde nakit kullanımının zorlaşması üzerine kart kullanımı artarken esnafın sorunu ise yüksek kart kurulları. Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu Lideri Bendevi Palandöken, “Esnaf kârını bankalara yediriyor, piyasaya hemen demir para sunulsun” dedi.
Yaklaşık bir yıldır piyasada bozuk para problemi kıymetli bir sorun haline geldi. 1 ve 5 kuruşlar artık basılmıyor. 50 kuruş ve 1 TL konusunda ise üretimde kullanılan emtiadaki artışın tesiri ile kâfi oranda basılmadığı sav ediliyor. 2009’dan bu yana madeni para basımı sırf yüzde 38 arttı.
TESK Lideri Palandöken düşen alım gücüyüle yurttaşların para üstü alma konusunda daha katı davrandığını belirtti. “Artık para değerli kimse para üstünü bırakmıyor” diyen Palandöken yaşanan sorunu şöyle anlattı:
“Enflasyon nedeniyle eserler zamlandı. Para üstü için çok demir para harcanıyor. Durum bu türlü olunca esnafın elinde demir para kalmadı. Son birkaç aydır esnaf demir para satın almaya başladı. Esnaf para üstü ödeyemediği için mecburen insanları kartlı alışverişe yönlendiriyor. Orada da pos aygıtı kullanım bedelleri yüzde 4.5 oldu. Esnaf kendi kârını bankalara vermeye başladı. Bu meseleye bir an evvel tahlil bulunsun. Madeni para sorunu çözülse de pos kullanım fiyatlarına bir tavan koyulması talebimiz bakidir.”
‘ZARARIMIZ GİTGİDE BÜYÜYOR’
İstanbul Un-İş Esnaf Odası Başkanı Şaban Özdemir de sorunun büyüdüğüne dikkat çekerek şunları söyledi: “Esnaf bu işten çok ziyanlı çıkıyor. 12.5 TL’ye satılan poğaçayı para üstü veremediğimiz için 10 liraya bırakıyoruz müşteriye. Yoksa müşteri kartla alışveriş yapacak, o karttan yüzde 4.5 kurul ödeyeceğim o para elime geçmeyecek ben daha çok ziyandayım. Ziyan o denli bir hale geldi ki esnaf bozuk para satın almaya başladı.”
Bankacılık uzmanı Prof. Dr. Şenol Babuşcu ise “Acilen 5, 10 ve 20 TL’lerin madeni para olarak basılması gerek. Yüksek enflasyon periyodunda piyasanın buna muhtaçlığı var” dedi.
