DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR), ‘İşsizlik ve İstihdamın Görünümü’ raporunu açıkladı. Raporda, “DİSK-AR tarafından TÜİK datalarından yararlanarak yapılan hesaplamaya nazaran mevsim tesirinden arındırılmış geniş tarifli işsiz sayısı ise Ekim 2023’te 8 milyon 143 bin kişi olarak gerçekleşti.
DİSK-AR’ın ‘İşsizlik ve İstihdamın Görünümü’ raporu açıklandı. Raporda yer alan saptama ve değerlendirmeler şöyle:
“TÜİK’in Ekim 2023 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları 11 Aralık 2023’te yayımlandı. Mevsim tesirinden arındırılmış dar tarifli işsizlik oranı yüzde 8,5, mevsim tesirinden arındırılmış geniş tarifli işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 21,3 düzeyinde gerçekleşti. TÜİK’e nazaran Türkiye genelinde 15 ve daha üst yaştaki şahıslarda dar tarifli işsiz sayısı (mevsim tesirinden arındırılmış) 2023 Ekim ayında 2 milyon 961 bin oldu.
DİSK-AR tarafından TÜİK bilgilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya nazaran mevsim tesirinden arındırılmış geniş tarifli işsiz sayısı ise Ekim 2023’te 8 milyon 143 bin kişi olarak gerçekleşti. TÜİK’e nazaran pandemi öncesinde, 2019 Ekim’de yüzde 13,5 olan dar tarifli işsizlik Ekim 2023’te yüzde 8,5 olarak gerçekleşti. Fakat tıpkı yıllarda geniş tarifli işsizlik yüzde 18,8’den yüzde 21,3’e yükseldi. Son 1 yılda geniş tarifli işsiz sayısı 547 bin artarak 7,6 milyondan 8,1 milyona yükseldi. Covid19 salgını sonrası geniş tarifli işsizlik oranı 2,5 puan, geniş tarifli işsiz sayısı ise 7 milyon 731 bin kişi arttı.
Ekim 2023 periyodunda mevsim tesirinden arındırılmış dar tarifli işsizlik yüzde 8,5 olarak açıklanırken vakte bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 13,7; işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 16,6 ve âtıl işgücü oranı ise yüzde 21,3 olarak açıklandı. Ekim 2019’da 298 bin olan vakte bağlı eksik istihdam sayısı, Ekim 2023’te 1 milyon 806 bin bireye yükseldi. Ekim 2019’da 1 milyon 744 bin olan potansiyel işgücü sayısı ise Ekim 2023’te 3 milyon 375 bine yükseldi. TÜİK’in âtıl işgücü oranından hareketle yaptığımız hesaplamaya nazaran mevsim tesirinden arındırılmış geniş tarifli işsiz sayısı Ekim 2023’te 8 milyon 143 bin olarak gerçekleşti.
“İŞSİZLİK ORANI BAYANLARDA YÜZDE 11,3 OLARAK GERÇEKLEŞTİ”
Dünyada bayan işsizliği değerli toplumsal cinsiyet eşitsizliği göstergesi olmaya devam ediyor. Bayanların istihdama erişimi kıymetli kısıtlılıklar içeriyor. İstihdamda olan bayanların ise çalışma şartları berbata gidiyor. Dünya genelinde çalışma çağındaki bayanların yüzde 15’i, erkeklerin yüzde 10,5’i çalışmak istemesine karşın iş bulamıyor. Bu göstergede fark fakir ülkelerde bayanlar aleyhine daha da açılıyor. TÜİK tarafından açıklanan dört başka işsizlik tipinde de bayan işsizliği erkek işsizliğinden epey yüksek seyrediyor. Ekim 2023’te mevsim tesirinden arındırılmış dar tarifli işsizlik oranı erkeklerde yüzde 7 iken bayanlarda yüzde 11,3 olarak gerçekleşti. Geniş tarifli işsizlik erkeklerde yüzde 16,6, bayanlarda ise yüzde 29,4 olarak hesaplandı. Geniş tarifli bayan işsizliği ile geniş tarifli erkek işsizliği ortasındaki fark yaklaşık 13 puandır.
“İŞSİZLERİN YÜZDE 87,8’İ İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALMIYOR”
TÜİK’in resmi dar tarifli işsizlerin ezici çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. İşsizlik ödeneğinden yararlanma şartlarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının gayesi dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor.
Ekim 2023’te TÜİK toplam dar tarifli işsiz sayısını 2 milyon 961 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Ekim 2023 bilgilerine nazaran ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 360 bin civarındadır. Böylelikle Ekim 2023’te resmi işsizlerin yalnızca yüzde 12,2’si işsizlik ödeneği alabildi. 2,5 milyonu aşkın işsiz işsizlik ödeneğinden mahrum kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 87,8’nin işsizlik ödeneği alamadığı manasına geliyor.”
