Dünya’ya bir milyar ışık yılı uzakta, “Tazmanya Canavarı” olarak isimlendirilen meyyit yıldızın, patladıktan sonra hala aktif olduğunu gösterecek biçimde uzaya güç yaydığı belirlendi.
CNN’nin haberine nazaran, astronomlar, “Tazmanya Canavarı”nın Eylül 2020’de tespit edilen birinci patlamasından sonra yıldızın vefatına neden olan patlama kadar güçlü, kısa, parlak parlamalar tespit etti.
Söz konusu yıldızın vefatına neden olan birinci patlamanın, giderek parlaklaşan bir yıldızın patlayarak kütlesinin birçoklarını dışarı atması manasına gelen tipik bir “süpernova” olmadığı, “Parlak Süratli Mavi Optik Geçişi (LFBOT)” ismi verilen ender bir patlama tipi olduğu belirtildi.
İlk kez 2018’de keşfedilen LFBOT’ların birkaç gün içinde azami parlaklığa ulaşarak söndüğü, süpernova parlamasının ise haftalar yahut aylar sürebildiği tabir edildi.
IŞIK PARLAMALARI DÜNYA ÇAPINDA 15 GÖZLEMEVİ TARAFINDAN 120 GÜN BOYUNCA İZLENDİ
Araştırmada, “Tazmanya Canavarı”na ilişkin LFBOT’ye AT2022tsd ismi verildiği ve Dünya çapında 15 teleskopla gözlemlendiği bilgisi yer aldı.
Araştırmanın başyazarı, Cornell Üniversitesi Astronomi Kısmı öğretim üyesi Anna Ho, yaptığı açıklamada, “Şaşırtıcı bir halde, beklendiği üzere istikrarlı bir halde sönmek yerine, kaynak (Tazmanya Canavarı) kısa bir müddetliğine tekrar tekrar parladı. LFBOT’lar zati tuhaf, egzotik olaylar fakat bu daha da tuhaftı. Daha evvel rastgele bir süpernovada yahut ‘Hızlı Mavi Optik Geçişi’nde bu kadar süratli ve aylar sonraki parlaklığı birinci patlama kadar güçlü bir ışık hiç görmemiştik. ” tabirlerini kullandı.
Ho, 2,4 metrelik, Tayland Ulusal Teleskobu’na monte edilen yüksek süratli kamera (ULTRASPEC) da dahil 15 gözlemevinin, 120 gün boyunca, 14 sistemsiz ışık atımı izlediğini ve bunun muhtemelen LFBOT tarafından yayılanların yalnızca bir kısmı olabileceğini belirtti.
Bazı parlamaların yalnızca onlarca saniye sürdüğünü, bunların gökbilimcilere nazaran birinci patlamanın oluşturduğu bir yıldız kalıntısı yani ağır bir nötron yıldızı ya da kara delik kaynaklı olabileceğini vurgulayan Ho, LFBOT’ları incelemenin, bir yıldızın sırf patlama ve kalıntıyla biten hayat döngüsünden çok, vefatından sonraki oluşumlar hakkında daha fazla bilgi sunabileceğini vurguladı.
Ho, birinci patlamanın, “kozmik felaketler için büsbütün farklı bir yol olan” bir yıldızın kara delik ile birleşmesi üzere alışılmadık bir olay tarafından tetiklenmiş olabileceğine işaret etti.
Araştırmanın müelliflerinden, Avustralya Swinburne Teknoloji Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Jeff Cooke da yaptığı açıklamada, “(LFBOT’lar), Güneş gibisi yüz milyarlarca yıldızdan oluşan bir galaksinin tamamından daha fazla güç yayıyor. Bu muazzam ölçüdeki gücün gerisindeki düzenek şimdi bilinmiyor. Ancak bu örnekte, birinci patlama ve sönümlenmeden sonra güçlü patlamalar devam etti. Bunlar süpernovalarda olduğu üzere haftalar ya da aylar yerine, dakikalar içinde çok süratli bir biçimde oldu.” dedi.
Yüksek güç üretimi ve kısa vadeli patlamalar nedeniyle fiziğin sonlarının zorlandığını belirten Cooke, süratli patlama ve sönmelerin tüm bu gücün nispeten küçük bir kaynaktan üretildiğini gösterdiğini, bunun bir kara delik olması halinde unsurların ışık suratına yakın bir süratle uzaya püskürtüldüğünü kaydetti.
Araştırma Nature mecmuasında yayınlandı.
