Tarihi Yalta kentinin konut sahipliğinde her yıl yapılan Yuvarlak Masa toplantısının bu yılki kısmında birçok ülke diasporasının temsilcileri karşılıklı işbirliğini artırmak, Kırım’ın genelinde ve Kırım Tatarları özelinde yaşanan gelişmeleri görüşmek üzere bir ortaya geldi.
Kırım Cumhuriyeti Etnik Halklar Ortası Bağlar Devlet Komitesi’nin düzenlediği ‘Kırım Tatarları ile Yurtdışında Yaşayan Yurttaşlar Ortasındaki Bağların Güçlendirilmesi Yuvarlak Masa Toplantısı’, 15 – 19 Kasım 2023 tarihleri ortasında Kırım’ın Yalta kenti Foros ilçesinde yapıldı. Yuvarlak masa moderatörlüğünü, Tatarca eğitim veren Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi Rektörü Cengiz Fevziyeviç gerçekleştirdi.
Kırım Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi Lideri Vekili ve Kırım Cumhuriyeti’nin Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı Daimi Temsilcisi Georgiy Lvoviç Muradov ismine Kırım’ın Rusya Federasyonu Lideri Daimi Temsilcisi Yuri Yuryeviç Didenko, kelamlarına “Kırım hepimizin meskeni, beğenilen geldiniz” sözleriyle Kırım’ın Tatarlar ile tüm halkların meskeni olduğunu belirtip farklı kültürlerin birlikte yaşamasının hoşluklarına vurgu yaptı.
Etkinliğin gerçekleşmesini sağlayan Kırım Cumhuriyeti Etnik Halklar Ortası Alakalar Devlet Komitesi Lideri Tippa Ayder Akhtemociç, yuvarlak masaya yurtdışından katılan tüm diaspora temsilcilerine teşekkürlerini iletirken Kırım Tatarlarının diasporayla münasebetlerini geliştirmek ismine projelere hazır olduğunu lisana getirdi.
30 BİN KONUT YAPILDI
Yalta Belediye’si ismine toplantıya katılan Konstantin Şimanovskiy, Kırım’ın gelişimi konusunda bilgi vererek 2014 yılı prestijiyle Kırım yarım adasında 30 bin konut yapıldığını ve bu dairelerin beyaz eşyalı olarak Kırım Tatarlarına sunulduğunu vurguladı. 2023 yılı itibariyle Kırım Tatarları için mesken sağlanmaya devam edildiği, yeni planlamalarına ve inşaatlara başlandığı kaydedildi. Kırım’da konut inşaatlarının yanı sıra halkın gereksinimlerine nazaran okul, kreşler, sıhhat kurumları ve hastanelerdeki gelişmeler hakkında bilgi verildi.
Ülke diasporalarından 27 kişinin katıldığı yuvarlak masada ‘Doğru Bilgi’ konusuna temas eden Kırım Tatar Kamu Televizyonu ve Şirketi Genel Müdürü VEDJATOVA Linda Nuzetovna, Kırım’la ilgili hakikat bilgilerin erişiminin kıymetine vurgu yaptı. Nuzetovna, gerçek ve yanlışsız bilgilere erişim imkanı sunduklarını belirterek Kırım’ın Rusya’ya tekrar bağlanması süreci ve Ukrayna özel harekatıyla ilgili dünyada taraflı ve gerçek olmayan bir çok haberlerin yapıldığını söz etti. Buna karşılık kendilerinin tüm gelişmelerin içinde yaşayan bir basın organı olarak yanlışsız haberi birinci elden sağladıklarının altını çizen Nuzetovna, gerçek ve tarafsız haber için uygun bir kaynak olduklarını belirtti.
“TÜRKİYE’NİN TEK MUHATABI RUSYA’DIR”
Yuvarlak masada, Kırım’ın 2014 yılında gerçekleşen referandum sonucunda Rusya Federasyonu’na bağlanmasının akabinde Kırım’ın resmi olarak Türkiye Cumhuriyeti tarafından Rusya’nın bir modülü olarak tanınması gerginin kıymeti vurgulandı. iki ülkedeki Kırım Tatar toplumu ortasında kültürel ve bilimsel temasların kurulması için gerçek fırsatlar bulunduğunu belirten bağlamda Ankara’nın Kırım konusunda yeni alakalar kurması ve diplomasi yürütmesi gerektiği belirtildi. Üç yüz yıldır Türkiye’nin Kırım problemindeki tek muhatabı, Rusya’dır. Türkiye ile Kırım halkaları ortasındaki asırlık tarihi ve kültürel bağlar büyük fırsatlar doğuruyor”
Yuvarlak masa toplantıları, Kırım Tatarları ve yurtdışında yaşayan diaspora ortasındaki alakaları güçlendirmek için son üç yıldır gerçekleştiriliyor. İştirakçiler ortasındaki fikir alışverişleri sırasında her geçen yıl birçok ortak proje fikri ortaya çıkarken, bunların kimileri ise gerçek hayatta fiilen ortaya kondu görüldü. Kırım’ın altyapısının ve tarihi binaların onarımında yapılan yatırımlar bilhassa Kırım belediye temsilcileri tarafından ayrıntılı bir halde iştirakçilere tabir edildi.
TÜRKİYE’NİN CAMİSİ
Simferopol’de Patriot Parkı’nda inşa edilmekte olan 2 bin 500 kişilik Kırım Camisi’nin bütçesinin tamamı Rusya Federasyonu tarafından karşılanıyor. İnşaatı, bir Türk firması tarafından gerçekleştirilen camini tüm iç dekor gereçleri Türkiye’den getirilmiş ve iç dekorasyonu Türkiye’den gelen 40 kişilik grup tarafından yapılıyor.
“Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin başkanlığındaki Etnik İlgiler Kurulu toplantısında gündeme gelen Simferopol’deki merkez caminin inşaatı 2016 yılında başladı. Tesisin işletmeye alınması 2019 olarak planlandı, lakin pandemi ve inşaat materyalleri tedarikindeki kesintiler de dahil olmak üzere gecikmelere karşın Aralık ayında açılmak üzere çalışmalar hızlandı. Tatarlar, Kırım’ın en büyük mescidinin açılışını Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın birlikte yapmasını beklemektedir.
TATAR SÜRGÜNÜ ANILDI
Bahçesaray kentinde bulunan Han Saray’ı da ziyaret eden iştirakçilere Bahçe Saray Tarihi, Kültür ve Arkelojı Müzesi Lideri Elmira Ebazerovna, onarım çalışmaları hakkında ayrıntılı bilgi verip çalışmalarının titizlikle tamamlanmak üzere olduğunu tabir etti.
KIRIM’DA HAYAT
Prof. Lemara Selendili şöyle anlattı.
Mart 2014 te Kırım yarım adasında yaşananlar ve yapılan refarandum sonucunda Kırım halkı Rusya’ya katılma tarafında oyunu kullanmış idi. 2024 yılında Kırım Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu’nun onuncu yıldönümü kutlayacak. Birinci yıllar kolay olmadı… Kırım Tatarları tüm halklar ie eşittir.halkları ve sayıları 157’den fazladır, isterlerse okulda ana lisanlarını ve edebiyatlarını inceleyebilir, ulusal spor ve kültürü ve tiyatroyu geliştirebilirler. Kırım Tatarlarının kendilerine ilişkin Millet televizyonu ve Vatan radyosu vardır. Müze gelişmiş, örneğin, Sovyetler Birliği’nin iki kere kahramanı olan Ametkhan Sultan’ın bir müzesi, dünyaca ünlü bir test pilotu, Kırım Tatarlarının kültürel mirasının bir müzesi,. Kırım Tatar lisanındaki edebiyat Gasprinsky Medya Merkezi tarafından basılıyor ve Kırım kütüphaneleri ortasında dağıtılıyor. Vernadsky’nin ismini taşıyan Kırım Federal Üniversitesi ve Fevzi Yakubov’un ismini taşıyan Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi olmak üzere iki üniversite, Kırım Tatar lisanı ve edebiyatı alanında uzmanlar yetiştiriyor. Kırım okullarının mezunları Rusya Federasyonu’ndaki çeşitli üniversitelerde eğitim görüyor ve çok sayıda var. Ve bu yalnızca Kırım, Moskova, St. Petersburg değil. Kırımlıların hayat standardı Ukrayna devrine nazaran değerli ölçüde yükseldi. Büyük bir ülkenin tüm vatandaşları üzere Kırım Tatarları da tüm anayasal haklara, fiyatsız eğitim hakkına, sıhhat sigortasına, çalışma hakkına, emeklilik hakkına, ana lisanını özgürce kullanma, özgür din ve daha birçok haklara sahiptir. Barınma sorunu çözülemeyen, sürgüne gönderilen Kırım Tatarları, konut inşa etmek için arsa alma ve fiyatsız barınma hakkına sahip oluyor. Genel olarak Kırım Tatar halkımızın ömür standardının gelişmesindeki olumlu eğilimlere dikkat çekmekte fayda var. Kırım Cumhuriyeti Başkanlığına bağlı Kırım Tatarları Kurulu vatandaşlarımızla daima temas halinde olup, vatandaşlarla haftalık resepsiyonlar yaparak mevcut problemleri tespit edip vaktinde çözmemize imkan sağlamaktadır.
Yeni pek çok yatırımlar olmuş. Kerç Köprüsü dışında yeni yollar yapılmış. Yeni konutlar inşa edilmiş. Kırım’ın kendine yetebilmesi için birçok yatırımlar tesisler kurulmuş. Tarihi yerlerin onarımı dışında Sanat ve kültüre de bir çok alanda geniş bütçeler ayrılmış. Ve Kırımlılar sanat- kültür aktivitelerini daha âlâ bütçeler ile rahatlıkla gerçekleştirebiliyorlar. Yeni okullar ve kreşler açılmış. Hastaneler yapılmış. Kırımlılar hayat standartlarının güzelleşmesinden ziyadesiyle şad. Kırım yarım adasında yollar geniş ve çok bakımlı. Kentler pak.”
