Türk S/İHA’larının kamera problemi uzun yıllardır bölümün en değerli başlıklarından biri. Suriye’ye yönelik harekat sırasında Kanada ambargosu Ankara için de yeni bir süreç başlattı.
Yerli ve ulusal savunma sanayiinin yalnızca ülkemiz için değil global manada en bedelli ögelerinden biri hiç elbet İHA ve SİHA’lar… Kelam konusu platformlarda bugün gelinen nokta da elbette kolay olmadı. Bilhassa de birtakım alanlarda…
‘Made in Türkiye’ imzalı S/İHA’larda yıllardır süregelen hususlardan biri de bu platformlara takılan ve ‘kamera’ diye bilinse de aslında görüntüleme, lazerle işaretleme, maksat takibi yapabilen keşif-gözetleme elektro-optiği problemiydi.
Hatırlanacağı üzere birinci periyotlarda Kanadalı bir şirketle yol alındı. Fakat Suriye’ye yönelik harekatların akabinde Kanada Hükümeti kelam konusu şirkete ambargo uygulaması konusunda baskı yapmış ve sonuç almıştı.
BAYKAR TESİSLERİNDE KRİTİK TEST
Milli Savunma Bakanlığı gereksinimleri doğrultusunda Savunma Sanayii Başkanlığı koordinesinde yürütülen kritik başlıklardan biri de yerli/milli imkanlarla S/İHA’ların ‘gözü’ denilebilecek bu sistemi üretmek olmuştu. Bu süreci ayrıntılıca anlatacağız lakin evvel bugün gelinen noktayı göstermesi açısından kısa bir parantez açalım.
ASELSAN Genel Müdürü Ahmet Akyol geçtiğimiz günlerde bir açıklama yaptı ve “BAYKAR tesislerinde bizim yeni kameramızın uçuş testleri oldu. Muadilleriyle bir arada uçuruldu. Testi yapan otorite BAYKAR ‘Bu artık dünyanın en uygun kamerasıdır’ diye bize raporladı. 80 kilometrelerde tank gören, 20 kilometrelerde bunu işaretleyebilen, siste görme özelliği olan, yapay zekaya sahip bir sistem” bilgisini paylaştı.
AMBARGODAN SONRA ‘ZORUNLULUK’ HALİNE GELDİ
Savunma Sanayii Araştırmacısı Kadir Doğan, şirketin bugün ortaya koyduğu muvaffakiyetin son derece pahalı olduğunun lakin tüm bunların ‘bir anda’ gerçekleşmediğinin altını çiziyor.
İlk olarak 2017 yılında CATS isimli bir keşif gözetleme elektro-optiği çalışıldığını hatırlatıyor Doğan. Lakin projede birtakım alt sistemlerinde temin edilememesi ve kimi teknik zorluklar nedeniyle gecikmeler yaşandığını kaydediyor.
Bu noktada Kanada’dan ambargo yendiğini ve haliyle CATS’in kullanımının bir mecburilik haline geldiğini kelamlarına ekliyor ve “CATS birinci üretildiğinde Kanadalı rakibinin performansını doğal olarak sergileyemedi fakat geliştirme faaliyetleri devam etti. Esasen bu üzere teknolojiler çok kısa müddette geliştirilebilecek durumda değil. Kanadalı rakip şirket çok uzun yıllardır bu alanda çalışırken Türkiye bu mevzuda çok daha yakın bir geçmişte çalışmalara başladı” bilgisini paylaşıyor.
“EKRANA YANSIYAN İMAJ DÜNYAYA BİR MESAJDI”
CATS’in alanda kullanımı, burada elde edilen deneyimler, şahsen kullanıcılardan gelen geri dönüşler Türk mühendisler için yeni bir yol da açtı. Bu noktada 2020 itibariyle ASELSAN ASELFLIR 500’ün tasarım çalışmaları başladı.
“Performansı CATS’den daha yüksek, onun kimi alanlardaki eksikliklerini gidebilecek bir iş için kollar sınandı. Haliyle CATS sürecinde elde edilen deneyimler de ASELFLIR projesinde büyük bir fark yarattı. ASELFILR 500 bu nedenle çok daha süratli bir halde geliştirildi” diyor Doğan ve şöyle devam ediyor:
“Geçtiğimiz yıl düzenlenen ve dünyanın bu alandaki en büyük tertiplerinden biri olan IDEF’23’ü hatırlayalım…
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ASELFLIR 500’ün maketi verilirken art planda Kanadalı mx15 ve ASELFLIR 500’ün test manzaraları de ekrana yansıdı. Her iki kameranın da 50 kilometre aralıktan aldığı manzaralar paylaşıldı. Ve ASELFLIR 500’ün Kanadalı rakibinden uzun menzilde daha âlâ bir görüntüleme performansı sağladığı net bir biçimde ortaya konuldu.
Burada bir parantez açalım… ASELFLIR 500’de çok daha gelişmiş sensörlerin azami yerlilik ile kullanılması da epey tesirli bir durum. Ayrıyeten tekrar CATS’den farklı olarak ASELFLIR 500’de lazer işaretleme performansı da uygunlaştırıldı. CATS’e kıyasla çok daha uzun menzilde lazer işaretleme yapabilir bir kabiliyete erişildi. Bu işaretleme menzilinin artması gayelerin daha uzun menzillerde angaje olması manasına geliyor ki bu da entegre edilen platforma önemli bir avantaj sağlıyor.
Bununla birlikte ASELFLIR 500’ün bir öbür özelliği ise stabilizasyon performansı. CATS’den farklı olarak kullanılan stabilizasyon elemanları ve mekanik yapılar çok daha ileri bir düzeye taşındı. Bu da uzun menzilde hakikat ve hassas bir biçimde işaretleme yapılmasına imkan sağladı.”
ANKARA ‘GELİŞTİRİLMESİ ÇOK GÜÇ BİR TEKNOLOJİYİ’ KAZANDI
Kadir Doğan, ASELFLIR 500’ü anlatırken bu eserle Türkiye’nin kelam konusu alanda ulaştığı teknik kabiliyetin de dünyaya gösterildiğine işaret ediyor. Kaldı ki tüm bunların çeşitli ambargolar varken yapıldığı düşünüldüğünde aslıda Ankara’nın bu sistemlerle dünyaya bir yanıt verdiğine dikkat çekiyor.
Bu üzere yüksek teknoloji eserlerin geliştirilmesinin epey sıkıntı olduğuna işaret ediyor Doğan. Böylesine bir sistem ortaya koymanın farklı üst seviye teknolojileri de kazanma manasına geldiğini söylüyor.
Performansı böylesine yüksek bir eserin çok önemli ihracat potansiyeli de taşıdığının altını çiziyor ve “Bu noktada kritik olan konu; ASELFLIR 500’ün yüksek adetlerde üretildiği sürece ihracat potansiyeline sahip olması. Optik sistemlerin en temel zorluğu çok hassas yapılar olması. Bu sistemler bir seri üretim mantığı ile değil de el işçiliğiyle üretiliyor. Bu nedenle çoklukla bir sistemin üretilmesi bile haftalar hatta aylar alabiliyor. Bu da üretim kapasitesinin artırılmasının ne kadar sıkıntı olduğu manasına geliyor. ASELFLIR 500 yüksek adetlerde üretilir ve alanda muvaffakiyetlerini perçinlerse dünyada bu alanda en çok kullanılan optik sistemlerin başında gelme potansiyeli taşıyor” diyerek kelamlarını tamamlıyor.
