Milletlerarası raporlara nazaran Çin, 2030’a kadar Avrupa Birliği’ni (AB) de geride bırakarak Afrika’nın en büyük ticaret ortağı olmayı hedefliyor.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Dünya Bankası, Milletlerarası Para Fonu (IMF), Çin Exim Bank, Çin Kalkınma Bankası, Çin Gümrükler Genel Yönetimi, araştırma ve danışmanlık hizmetleri sunan Ekonomist İstihbarat Ünitesi (EIU) ve istatistik bilgiler sunan Statista raporlarından derlenen bilgilere nazaran, Çin, gelecek yıllarda AB, ABD ve Rusya’yı geride bırakarak Afrika’nın birinci ortağı olma yolunda ilerliyor.
Çin’de haziranda düzenlenen “Üçüncü Çin-Afrika İktisat ve Ticaret Fuarı”nda, Çin-Afrika ticaret hacmi ve Çin’in Afrika yatırımları, Çin Gümrükler Genel Yönetimi tarafından açıklandı. Fuarda, toplam 10,3 milyar dolar kıymetinde 120 projeye daha imza atıldı.
Çin ile Afrika ortasındaki ikili ticaret, 2021’de 2020’ye nazaran yüzde 35 artarak 254 milyar dolara yükselirken, kıtadan yapılan ihracat 106 milyar dolar üzere rekor düzeye ulaştı.
Afrika ile Çin ortasındaki ticaret hacmi geçen yıl, 2021’e kıyasla yüzde 11 artarak 282 milyar dolara ulaştı.
Çin’in, Afrika kıtasında en büyük ticaret ortağı Güney Afrika ile 2022’de gerçekleştirdiği ticaret hacminin 56,74 milyar dolara ulaştığı belirtiliyor.
EIU tarafından 3 Ağustos’ta yayımlanan rapora nazaran, Çin, 2030’a kadar AB’yi geride bırakarak Afrika’nın en büyük ticaret ortağı olmayı hedefliyor.
Çinli şirketlerin 2020-2021’de kıtaya yaptığı yatırım yaklaşık 53,5 milyar dolar. Çin’in 2000’den bu yana Afrika’ya ithalatı 1,2 trilyon dolarken, ihracatı ise 1,27 trilyon dolar.
Bu yıllar bazında 3 bin 500’den fazla Çinli şirket, Afrika’ya yatırım yaptı. Kıtaya yatırım yapan şirketlerin yüzde 70’i özel dal ve bunların kıtaya yatırım stoku 43,4 milyar dolar.
Yerel personel dışında 200 binden fazla Çinlinin de Afrika’daki şirketlerde istihdam edildiği belirtiliyor.
ÇİN, AFRİKA TİCARET AÇIĞINI HİBE YOLUYLA TELAFİ EDİYOR
Çin, kıtada inşaat, madencilik, ulaşım ve güç alanlarındaki en büyük yatırımcı pozisyonuna yerleşti ve Afrika’daki altyapı projelerinden 2020’de 24 milyar doların üzerinde gelir elde etti.
Afrika’da kara yolları, demir yolları ve elektrik üretim tesisi projelerinin yüzde 25’i Çin sermayesiyle inşa ediliyor.
IMF’ye nazaran, Çin’in kıtada verdiği krediler 2000’li yıllarda süratle arttı. Çin’in Sahra Altı Afrika’nın dış kamu borcundaki hissesi 2005 öncesinde yüzde 2 iken, 2021’de yüzde 17’ye yükseldi.
Afrika, son 20 yılda 200 milyar dolardan fazla Çin’e karşı ticaret açığı verdi. Çin ise Afrika ile ticaretini sürdürmek için bu açığı yatırımlarla ve hibe yoluyla telafi etmeye çalışıyor.
Çin, başta Kenya, Angola, Nijerya ve Sudan olmak üzere 35 Afrika ülkesinin altyapı projelerinde yer alıyor. Ayrıyeten Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) ve Güney Afrika ile ilgili kimi yeni proje planlıyor.
Çinli şirketler, Afrika’da yalnızca büyük altyapı inşaatları değil birebir vakitte petrol, mineral, güç, doğal taş ve metaller, bakır, demir ve tarım eserlerinin ithalatında da kıymetli hisseye sahip.
ENERJİ MUHTAÇLIĞININ YÜZDE 25’İ AFRİKA’DAN
Çin-Afrika dış ticaretinde öne çıkan dalların başında güç geliyor. Çin, güç gereksiniminin yüzde 25’ini bölgeden sağlıyor.
Çin şirketleri, finans kurumları ve hükümet, Afrika’da milyarlarca dolar pahasındaki büyük barajların imaline ortak oluyor.
Sudan’da Merowe, Shereik, Kajbar ve Kısım, Zambiya’da Lower Kafue Gorge, Etiyopya’da Tekeze, Mozambik’te Mphanda Nkuwa, Nijerya’da Mambila, Gana’da Bui, Kongo’da Imboulou, Gabon’da Belinga, Kamerun’da Lom Pangar üzere barajların çoğunluğu, Çin Exim Bank tarafından Çin ile başka ülke iştirakiyle yapılıyor.
Çin’in Afrika’dan güç ithalatında kritik değere sahip ülkeler ortasında Angola, Nijerya ve Mozambik kıymetli pozisyona sahip. Çin, bu ülkelerden güç kaynakları doğal taş ve minerallerin yarısını ithal ediyor.
EN FAZLA YATIRIMI 12 AFRİKA ÜLKESİNE YAPIYOR
Çin, en fazla yatırımı kaynak bakımından varlıklı 12 Afrika ülkesine yapıyor. Bu ülkeler, Güney Afrika Cumhuriyeti, KDC, Zambiya, Etiyopya, Angola, Nijerya, Kenya, Zimbabve, Cezayir, Gana, Tanzanya ve Mozambik.
Çin’in Afrika yatırımlarından en fazla hisse alan ülkeler 38,3 milyar dolarla Nijerya, 27,16 milyar dolarla Angola, 25,33 milyar dolarla Etiyopya olarak sıralanıyor.
Çin’den en fazla kredi alan ülkeler ise 42,62 milyar dolarla Angola, 13,72 milyar dolarla Etiyopya, 9,84 milyar dolarla Zambiya, 9,17 milyar dolarla Kenya, 6,73 milyar dolarla Nijerya ve 6,20 milyar dolarla Kamerun.
AFRİKA’DA BARAJLARIN İMALİNDE EN FAZLA ÇİN SERMAYESİ VAR
Afrika kıtasında, milyarlarca dolar pahasındaki barajlar, Çin hükümeti ve Çinli yatırım şirketleri tarafından yapılıyor.
Sudan, Zambiya, Etiyopya, KDC’de kurulan hidroelektrik barajların finansmanının büyük kısmı Çin tarafından karşılandı.
ÇİN, AFRİKA’DA 2000’DEN BU YANA 100 LİMAN İNŞA ETTİ
Çin, şu ana kadar Afrika’da 10 bin kilometreden fazla demir yolu, 100 bin kilometreden fazla yol altyapısına yatırım yaptı.
Washington merkezli Global Kalkınma Merkezinin (CGD) paylaştığı datalara nazaran, Afrika’da 2020’de kıymeti 50 milyon dolardan fazla olan inşaat projelerinin yüzde 31’i yeniden Çin tarafından finanse edildi.
Nairobi’den Mombasa’ya ve Addis Ababa’dan Cibuti’ye kadar çabucak hemen tüm demir yollarının imali, tamiratı ve birtakım durumlarda işletmesi Çin’e ilişkin.
Çinli liman şirketleri, 2000’den bu yana tüm Afrika’da 100 liman inşa etti. Bu limanlardan en kıymetlileri ise Kamerun’da 2014’te imaline başlanan Kribi ve Nijarya’daki Lekki.
Çin’in kıta genelinde sahip olduğu toplam toprak alanı yaklaşık 465 bin kilometrekare. Çin, 2012’den bu yana 23 Afrika ülkesi ve bölgesel kuruluşla ziraî işbirliği düzenekleri kurdu ve ikili ya da çok taraflı 72 ziraî işbirliği muahedesi imzaladı.
2020 sonu prestijiyle 200’den fazla Çinli şirketin, 35 Afrika ülkesinin tarım bölümünde 1,11 milyar dolarlık yatırım stoku bulunduğu belirtiliyor. AA
