Tekno devler 457 milyar dolar zararda

Global çapta teknolojinin insan hayatındaki yeri giderek genişliyor. Bazı teknolojik ürünleri öylesine kanıksadık ki ‘bu yokken hepimiz ne yapıyorduk’ cümlesi, en oldukça onlar için kullanılır oldu. Hal bu şekilde olunca, teknoloji şirketlerinin kurucuları ve sahipleri de dünyanın en zengin insanları içinde yer almayı sürdürüyor. Ancak 2022 yılı dünyanın en varlıklı teknoloji devlerinin zarar ettiği bir yıl olarak öne çıktı.

PANDEMİ SONRASI DÜŞÜŞTELER

Koronavirüs pandemisi döneminde, teknoloji ürünlerine olan alaka, talep ve ihtiyaç her zaman olduğu için oldukca daha yüksek seviyede artış gösterdi. Bu dönemde düzgüsel kazançlarının 2 katına yakın büyüyen firmalar de göze çarptı. Ancak 2022 yılında bu durum bilakis dönmüş gözüküyor.

Dünyanın biri olan şirketlerinin 10 yıldır süregelen ve son 3 yılda zirve yapan gelişme çizgisini yavaşlatması ve hisse senedi değerlerinin düşmesi ile beraber teknoloji milyarderleri de mühim ölçüde etkilenerek bu sene yüz milyarlarca dolar kayıp yaşadılar.

Elbette bütün teknoloji şirketleri zararda değildi, özellikle Amerikalı isimler bu zarardan en oldukca etkilenenler olurken, listemizde öne çıkarttığımız Alibaba Grup’un kurucusu Jack Ma 6.05 milyar dolar ile en az zarar edenlerden olurken, TikTok’un ana şirketi ByteDance’in kurucusu Zhang Yiming ise senenin kazananlarından oldu. Çinli girişimcinin serveti 10 milyar doların üzerinde artış göstererek 55 milyar dolara yükseldi.

BAZI ÜLKELERDEN ZENGİNLER

Habertürk okuyucuları için Bloomberg Milyarderler Endeksi’nin rakamlarına gore, biri olan 10 teknoloji devinin 2022 senesinde ne kadar kayıp yaşadığını derledik. Aralarında dünyanın en zenginleri sıralamasında ilk sıralardaki Elon Musk, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg gibi isimlerin yer aldığı bu 10 isim toplamda 457 milyar dolar zarar ettiler.

Ancak bu büyük kayıplara karşın halen içlerinde Hırvatistan, Litvanya, Kosta Rika, Slovenya, Sırbistan şeklinde ülkelerin de yer aldığı birçok ülkenin (Gayri safi yurtiçi hasıla) GSYİH’sinin oldukca daha üzerinde servete sahip olmaya devam ediyorlar.

Zarar edenler arasında yalnızca teknoloji devleri bulunmuyor. Milyarderler Endeksi’nde 163 milyar dolarlık serveti ile zirvede bulunan Bernard Arnault, 106 milyar dolar ile 5. Sırada bulunan Warren Buffett, 86,9 milyar dolarlık servetiyle 10. Sırada yer alan Mukesh Ambani ve 71,7 milyar dolarlık servetiyle 13. Sırada bulunan Francoise Bettencourt Meyers de zarar eden milyarderler içinde yer alıyor. Ancak bu 3 zenginin toplam zararı dokunan 43 milyar dolar, tek başına Elon Musk’ın 2022’deki kaybı 140 milyar doların yanına dahi yaklaşamıyor.

İşte 2022 yılında teknoloji dünyasından öne çıkan 10 kaybeden milyarder:

Toplam yitik: 140 milyar dolar

Şu anki net değer: 130 milyar dolar

Bloomberg Milyarderler Endeksi’nin zirvesindeki Bernard Arnault’un hemen arkasından gelen Elon Musk, 2022 yılında 140 milyar dolar kaybederek 130 milyar dolarlık servet ile ikinci sırada kaldı. Bu kayıp listede yer alan öteki tüm milyarderlerin ötesinde bir kayıp olarak dikkat çekti.

Tesla, SpaceX ve Twitter’ın CEO’su, 2022 yılının büyük bölümünü dünyanın en zengin insanı olarak geçirmişti ancak Tesla’nın hisselerinin aşağı yönlü hareketi ile süregelen düşüş, Twitter’ı satın almasından sonrasında gündeme gelen polemiklerle sürdü. Kargaşa, bilhassa birtakım Tesla yatırımcılarını huzursuz etti ve Musk’ı bir kere daha araba şirketine odaklanmaya çağırdılar.

Toplam kayıp: 86,3 milyar dolar

Şu anki net değer: 108 milyar dolar

Jeff Bezos, Amazon ve Blue Origin’in kurucusu ve 2013 senesinde 250 milyon dolara satın almış olduğu Washington Post’un sahibi. Bezos, geçtiğimiz sene Amazon’un CEO’sevinç görevinden çekilme etmiş olsa da en büyük hissedarı konumunda olmaya devam ediyor. 2022’de teknoloji hisselerinin fazlaca sert biçimde düşüş yaşaması ve Amazon hisselerinin ortalama yüzde 50 oranında düşüşü ile birlikte bu yıl 86,3 milyar dolar yitirdi ve piyasadaki en fena yıllarından birini yaşadı.

Amazon, koronavirüs salgını esnasında yaşadığı satışlardaki büyük artış bu sene azaldığı için yüksek enflasyon ve yavaşlayan gelişme ile boğuştu. Şirket, teknoloji endüstrisini vuran işten çıkarmalara karşı bağışık değildi ve firma bölümlerinden yaklaşık 10.000 kişiyi işten çıkartma sürecinde.

Toplam yitik: 81,1 milyar dolar

Şu anki net değer: 44,4 milyar dolar

2021 senesinde dünyanın en zengin 6. Kişisi konumundaki Mark Zuckerberg, 2022 yılında ciddi bir zararla karşı karşıya kaldı. Bu sene ortalama 81 milyar dolarlık düşüş yaşayan Facebook’un kurucusu, Endeks’e nazaran altıncılıktan 25’inciliğe geriledi.

Geçen sene ana şirketinin ismini Meta olarak değiştirdiğini açıklayan Facebook için sıkıntılı bir sene oldu. Bir üniversite talebesi olarak kurduğu şirketi hala yöneten Zuckerberg, firmanın birbirine bağlı bir dijital dünyaya bir görüş açısı olan metaverse’e daha çok odaklanmak için değişimini organize etti. Son dönemde davalarla da mücadele eden Meta, harcamaları kısmaya çalıştığı için bu sonbaharda 11.000 işçiyi işten çıkarmayı planladığını deklare etti.

LARRY PAGE

Toplam yitik: 46.1 milyar dolar

Şu anki net değer: 82.3 milyar dolar

SERGEY BRIN

Toplam yitik: 44,8 milyar dolar

Şu anki net değer: 78,8 milyar dolar

Sergey Brin ve Larry Page bu yıl toplamda 88 milyar dolar kaybederek ikisi beraber Zuckerberg ve Bezos’un üzerinde yer aldı. Google’ın kurucuları ve ana şirket Alphabet’in mevcut idare kurulu üyeleri, 2019’da idareci rollerinden ayrıldılar, sadece yine de hususi bir oy hisseleri sınıfı aracılığıyla işletme üstünde büyük bir etkiye sahipler. Alphabet, işe alımlarını yavaşlattı ve video oyunları için bulut akış hizmeti Stadia’yı kapattı.

Toplam kayıp: 28,6 milyar dolar

Şu anki net değer: 109 milyar dolar

Microsoft’un girişimcisi ve kurucu ortağı 2022’de yaklaşık 29 milyar dolar kaybetti. Gates’in yaklaşık yüzde 20’lik düşüşü, bu yıl S&P 500’ün düşüşüyle nerede ise eşleşiyor, bu da milyarderin kayıplarının genel piyasa için geniş bir barometre ve ekonominin bir göstergesi ile büyük ölçüde izlendiği anlamına geliyor.

Gates’in yatırımları, birden fazla şirkette büyük hisseler, varlıklı gayrimenkuller ve büyük ziraat arazileri de içerse de en kıymetli tek holdingi, bu yıl ortalama yüzde 30 oranında küçülen Microsoft olmaya devam ediyor. Microsoft’un bulut hizmetlerinin geliri, firmanın en son çeyreğinde yüzde 24 artarken, Windows işletim sistemi için satışlar yüzde 15 oranında düştü.

Toplam kayıp: 20,7 milyar dolar

Şu anki net değer: 84,9 milyar dolar

Microsoft’un eski CEO’su ve Los Angeles Clippers’ın sahibi, teknoloji devinin net değerine kaymasıyla bu yıl 20 milyar dolardan fazla kaybetti. Bu kaybın en büyük sebebi ise Ballmer’ın servetinin çoğunun, 2000’den 2014’e kadar CEO olarak görev yaptığı Microsoft’un hisselerine bağlı olması olarak görülüyor.

2014 senesinde Microsoft’tan emekli olduktan sonrasında NBA takımlarından Los Angeles Clippers’ı 2 milyar dolara satın aldı. NBA’in en görkemli salonlarından bir tanesi olacak Intuit Dome’u inşa etmek için de 2 milyar dolar harcanacağı bildiriliyor.

Toplam kayıp: 16,6 milyar dolar

Şu anki net kıymet: 90,6 milyar dolar

Bu sene kaybeden yalnızca Microsoft olmadı. En büyük rakibi Oracle’ın sahibi Larry Ellison da 16,6 milyar dolarlık kayıp ile zarar eden teknoloji milyarderleri arasında yerini aldı. Ancak bu zarar Bill Gates’in hemen hemen yarısı kadar oldu. Ellison’un son satın aldığı firma Siebel’in kullanıcıları arasında dev bilişim şirketleri de var. Önceleri veri tabanı yazılımı mevzusunda büyük pazar payına sahip şirket, yapmış olduğu satın almalarla profilini değiştirdi.

Larry Ellison da şahsi serveti ile dünyanın en varlıklı 15 iş insanından biri. Bill Gates’in en büyük rakiblerinden olan Ellison, jet uçaklarına ve yat yarışlarına da fazlaca meraklı. Ellison özellikle yaşlılık konusunda yapılan araştırmalara destek oluyor.

Halen haiz olduğu 90,6 milyar dolarlık servet ile Larry Ellison 2022 yılı sonunda dünyanın en varlıklı insanları arasında 7. Sırada yer almayı başarıyor.

Toplam yitik: 6,05 milyar dolar

Şu anki net kıymet: 32,4 milyar dolar

Listemizde yer alan ve kayıp yaşayan Amerikalı milyarderlerin yanında Uzakdoğulu teknoloji devleri averaja bakıldığında hasılat elde etmiş şeklinde gözüküyorlar. Ancak Çinli Jack Ma 2022’yi az da olsa kayıpla kapatanlardan olarak dikkat çekti. E-ticaret alanında faaliyet yayınlayan ve dünyanın en büyükleri arasına ismini yazdıran Alibaba Grubu’nun 17 arkadaşı ile beraber kuruculuğunu icra eden, 2003 yılında alışveriş sitesi Taobao’yu kuran 1964 doğumlu Çinli iş insanı, 2022 yılını 6,05 milyar dolarlık kayıp ile kapattı. Gençliğinde birçok iş başvurusundan ret cevabı alan Ma, 90’ların sonlarına doğru Yahoo!’nun kurucusu Jerry Yang ile tanışarak yaşamının değişimini yaşadı.

Yahoo!’nun 2005 yılında Alibaba’nın yüzde 40 hissesini, 1 milyar dolara satın alması ve ardından 2014’te New York Borsası’nda (NYSE) yaptığı 24.7 milyar dolarlık hacimli halka arz ile tüm zamanların en büyük halka arzını gerçekleştirmesiyle Alibaba adından oldukça fazla laf ettirmişti. Pandemi dönemi ile birlikte bütün e-tecim siteleri gibi kıymet kazanmaya başlamış olan Alibaba da teknoloji sektöründeki yavaşlamadan nasibini alarak 2022 senesinde kıymet kaybı yaşadı.