EYT’de mutlu son

8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe giren kanun iki mühim tertip içeriyordu. Bunlardan birincisi, kanuna ismini veren İşsizlik Sigortası Fonu’nun kurulması idi. İkincisi ise daha önce ancak prim günü ve sigortalılık süresinden ibaret olan emeklilik koşullarına yaş kriterini de getirmesi idi. DSP – MHP – ANAP ortaklığı ile kurulan Bülent Ecevit hükümetinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan döneminde hazırlanan yasa tasarısı 12 Temmuz 1999 tarihinde TBMM’ye sunuldu. Genel Kurul’da görüşmeler devam ederken 17 Ağustos 1999 tarihinde Cumhuriyet tarihinin en yıkıcı depremi meydana geldi. Deprem nedeniyle çalışmalarına yedi gün ara veren TBMM Genel Kurulu, ara sonrası üç gün arasında yasa görüşmelerini hızla tamamladı.

Deprem öncesindeki süreçte siyasi görüşleri değişik olan TÜRK-İŞ, HAK-İŞ, DİSK, KESK, Türkiye KAMU-SEN, MEMUR-SEN, BASK, Türkiye İşçi Emeklileri Derneği, Tüm İşçi Emeklileri Derneği, Tüm BAĞ – KUR Emeklileri Derneği, TMMOB, TÜRMOB, Türkiye Barolar Birliği, Türk Diş Hekimleri Birliği, Türk Eczacıları Birliği, Türk Tabipleri Birliği, Türk Veteriner Hekimleri Birliği’nden oluşan 15 emek örgütü Emek Platformu çatısı altında bir araya geldi. Emek Platformu, emeklilik yaşının kadında 58, erkekte 60’a çıkartılmasını engellemek için günlerce mücadele verdi. 24 Temmuz 1999 tarihinde Ankara’da Kızılay Meydanı’nda 12 Eylül sonrasının en büyük mitinglerinden birini gerçekleştirdi. Yaklaşık 400 bin kişinin katılımıyla “Mezarda emekliliğe ve sefalet ücretine hayır” mitingi düzenledi. Platform 13 Ağustos 1999 tarihinde bir günlük iş bırakma eylemi yaptı, koalisyon partilerinin merkezlerine ülke genelinde yürüyüşler düzenledi, Güvenpark’ta oturma eylemleri düzenledi. İşçi hareketinin en güçlü olduğu İzmit, Sakarya bölgesini etkileyen 17 Ağustos Gölcük depremi üstüne eylemler bıçak gibi kesildi. Tasarı, eylemlere ara verilen bu dönemde üç gün arasında yasalaştı.

TBMM’ye sunulan yasa tasarısının gerekçesinde Sosyal Sigortalar Kurumu’nun (SSK) finansman darboğazında olduğu, SSK’nın 1992 yılından itibaren açık vermeye başladığı belirtildi. 1992’de 2 milyon 556 bin lira olan açığın, 1993’te 8 milyona, 1994’te 19.4 milyona, 1995’te 81.8 milyona, 1996’da 144.4 milyona, 1997’de 336 milyona, 1998 senesinde ise 597 milyon liraya ulaştığı vurgulandı.

Kabul edilen yasada kademeli yaş sınırı getirildi. Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı üstüne kademeli yaş sınırı yeniden düzenlendi.

Başlangıçta EYT’lilerin pek sesi çıkmadı. Ancak, prim günü ve sigortalılık süresi koşullarını doldurduğu şekilde emeklilik için yaşı bekleyenler arttıkça yavaş yavaş seslerini çıkarmaya başladılar.

HABERTÜRK TV’de Öznur Karslı’nın geçtiğimiz günlerde hikâyesine yer verdiği Çanakkale’nin Çan ilçesinde yaşayan Mevlüde Türkoğul’un “Emeklilikte yaşa takılanlar” adıyla açtığı Facebook sayfası, zamanla milyonlarca EYT’liyi aynı amaçla bir araya getirdi. Daha sonrasında dernek ve federasyonlar halinde örgütlenen EYT’liler, üç büyük kent başta olmak suretiyle Türkiye’nin muhtelif yerlerinde yüz binlerce bireyin katılımıyla mitingler düzenlediler.

EYT’liler muhalefet partilerinden destek bulsalar da uzunca vakit hükümet tarafınca görmezden gelindiler. Siyasi iktidar tarafından ilk kere muhatap alınmaları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in Sosyal Politikalar Başkanvekilliği sırasında oldu. Bilgin, hemen hemen bakan olmadan 2019 senesinde EYT’liler ile görüşme yapmış oldu ve taleplerini birinci ağızdan dinledi. Bilgin, bakan olduktan sonrasında da konuyla ilgili olarak bazen yapmış olduğu açıklamalarla EYT’nin gündemde kalmasını sağladı.

EYT ile ilgili yasa teklifi önce TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda, arkasından da Genel Kurul’da görüşülerek yasalaşacak. Teklifte tartışmalı düzenlemelerin olmaması halinde iktidar ve muhalefetin ortaklaşa iş ile kısa süre arasında görüşmelerin tamamlanıp yasalaşması bekleniyor.

Yasa ocak ayında yürürlüğe girerse yaş dışında 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlükte olan emeklilik koşullarını yerine getirmiş olanlar aynı ay dilekçe verebilecekler. Emeklilik dilekçesini ocak ayının 1’inde vermek ile 31’inde vermek arasında bir fark bulunmuyor. Ocak ayında dilekçe verenler 1 Şubat’tan geçerli olmak suretiyle emekli aylığı almaya başlayacaklar. Yığılmadan ötürü emekli aylığı bağlama işlemleri uzun sürse bile 1 Şubat’tan geçerli olmak üzere emekli aylığı farkını alabilecekler.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı ayrımı yapmaksızın 8 Eylül 1999 ve öncesinde çalışmaya başlamış olan ve yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren herkesin emekli olacağını deklare etti.

Çalışma statüsü itibarıyla yaş koşulu dışında tamamlanması gereken emeklilik koşulları şöyleki:

SSK (4/1-a):

Kadın 20, erkek 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 prim günü.

BAĞ – KUR (4/1-b):

Kadın 20 tam sene (7200 gün), erkek 25 tam yıl (9000 gün) prim.

EMEKLİ SANDIĞI (4/1-c)

Kadın 20 yıl (7200 gün), erkek 25 yıl (9000 gün) hizmet.

Söz konusu koşulları tamamlamış olanlar, yasa çıktığı andan itibaren derhal emeklilik dilekçesi verebilecekler. Henüz tamamlamamış olanlar ise tamamladıkları tarihte emekli olma hakkına kavuşacaklar.