EYT’de merak edilen sorular

Sigorta teşebbüs 01.12.1998. Doğum tarihim 27.09.1981. E-Devlet’te emek harcama hayatım bölümüne yakın zamanda yeni bir ibare eklenmiş, “Sigortaya girdiğinde 18 yaşını doldurmamış olanların sigorta yılı 18 yaşını doldurduğu tarihten adım atar” diye. Bu durumda ben EYT’den yararlanamayacak mıyım, yoksa sadece sigortalılık sezon mi etkilenecek? E-Devlet’te sigortalılık sürem daha önce 24 yıldan fazla görünürken, şimdi 23 yıla düştü. (Murat D.)

Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili çalışmalarda sona yaklaşıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkmenistan dönüşü uçakta yaptığı açıklamada, bu yıl tamamlanmadan çalışmaların sonuçlandırılacağını söyledi. Erdoğan, “Hedefimiz, arkadaşlarımızla da yaptığımız görüşmelerde, bu yıl sonuna kadar emeklilikte yaşa takılanlar olayını çözmek. Asgari ücret meselesiyle alakalı çalışmalar da aynı biçimde aslına bakarsanız yoğun bir biçimde devam ediyor. 2023’e bu iki mühim konuyu masamızın üzerinden kaldırarak girelim diyoruz. Çalışma bu istikamette devam ediyor. İnşallah güzel bir neticeye varır ve böylece de adımı atarız” dedi.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, geçen hafta TBMM Genel Kurulu’ndaki bütçe görüşmelerinde EYT düzenlemesinin gecikme sebeplerini anlatırken, 1999 senesinde kayıt sistemleri dijital ortamda olmadığı için birtakım çalışanların evraklarının kaybolduğunu, bunları organize etmeye çalıştıklarını söylemiş oldu. Bilgin, ocak ayından önce çalışmaları tamamlamayı hedeflediklerini belirtti.

EYT ile ilgili yasa teklifinin yıl bitmeden TBMM’ye sunulması hedefleniyor. Bakan Bilgin daha önceki açıklamasında, yaş şartı aranmadığında prim günü ve sigortalılık süresini dolduranların emekli edilmeleri halinde 1,5 milyon kişinin hemen emekli olabileceğini söylemiş oldu. Sonraki açıklamalarında ise bu rakamın 1,8 milyona ulaştığını belirtti.

EYT’lilere kadın ve erkeklerde 48 – 50 veya 50 – 52 benzer biçimde yeni bir yaş sınırı konulup konulmayacağı hususundaki belirsizlik devam ediyor.

Okurlarımızdan, 18 yaşından ilkin sigortalı çalışmaya başlayanların durumuna ilişkin sıkça sorular geliyor. Peşinen belirtelim, 8 Eylül 1999 tarihinden önce uzun vadeli sigortaya doğal olarak çalışmaya başladığı tarihte 18 yaşını doldurmamış kişiler EYT düzenlemesinden yararlanacak. 1999 öncesi SSK’lılar için emeklilik koşullarını hatırlayalım: 5000 prim gününü tamamlamak şartıyla bayanlar 20 yıl, erkekler 25 sene sigortalılık süresine tabi idi.

EYT’li kadınlar için sigortalılık süresi problemi bulunmuyor, hepsi 20 senelik süreyi doldurdu. Sigortalı çalışmaya 1998 – 1999 yıllarında başlamış olan EYT’li erkekler ise 25 yıllık sigortalılık süresini 2023 – 2024 yıllarında dolduracaklar.

Sizin şeklinde sigortalı çalışmaya başladığı tarihte 18 yaşını doldurmamış olan kişilerin 25 senelik sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurmuş olduğu tarihten başlayarak hesaplanacak. Doğum tarihiniz 27 Eylül 1981 olduğundan sigortalılık süreniz 27 Eylül 1999 tarihinde başlamış kabul edilecek ve 25 yılı 27 Eylül 2024 tarihinde tamamlayacaksınız. 1 Aralık 1998 ile 27 Eylül 1999 tarihleri arasındaki prim günleriniz ise boşa gitmeyecek, emekli aylığı bağlanırken dikkate alınacak.

1 Temmuz 1998 tarihinde sigortalı çalışmaya başladım. Prim gün sayım doldu. 25 yılımın tamamlanmasına 6 ay var. EYT yasası ocak ayına kadar çıkarsa ve benim 25 seneyi doldurmama 3 – 4 ay kala EYT’den istifade etmek için başvuru süresi dolarsa emeklilik hakkım olmayacak mı? Birkaç ay yüzünden fırsatı kaçırır mıyım? (Ahmet S. Ö.)

TBMM’ye milletvekillerince daha ilkin bireysel olarak sunulmuş kanun tekliflerinde genellikle 3 ay müracaat süresi konulduğu için bu soruyu sorduğunuzu düşünüyorum. EYT yasa teklifinde, yasadan yararlanmak için belli bir müddet konulması laf konusu değil.

Şu an iyi mi emeklilik için lüzumlu koşulların yerine getirilmiş olduğu tarihten itibaren emeklilik başvurusu yapmak hakkı varsa aynı kaide uygulanacak. EYT yasası çıktığında koşulları tamamlamış olanlar yasa yürürlüğe girdikten sonra istedikleri an emeklilik dilekçesi verebilecek. Yasa çıktığı tarihte koşulları hemen hemen yerine getirmemiş olan sizin durumunuzdaki kişiler ise ne vakit koşulları tamamlarlarsa o tarihten itibaren emeklilik dilekçesi verebilecekler. Hakkın kaybolması benzer biçimde bir konum söz mevzusu değil.

Sigorta girişim 01.06.1998. Toplam 5880 gün sigortam var. Ocak ayında EYT yasası çıkarsa faydalanabilir miyim? 25 yıllık süremi 7 ay sonra dolduracağım. Prim günüm 30 gün noksan. Askerlik borçlanması yapsam olur mu? (Deniz A.)

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, daha ilkin yapmış olduğu açıklamada, 8 Eylül 1999 öncesi çalışmaya başlayan EYT’lilerin o tarihteki prim günü ve sigortalılık süresine tabi olacağını söylemiş oldu. Yaş şartı aranmayacağını da aynı açıklamada belirtmişti sadece sonradan yaş sınırı konulma olasılığı ortaya çıktı.

8 Eylül 1999 öncesinde SSK’lılarda düzgüsel emeklilik için 5000, Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR’lularda ise hanımlarda 7200, erkeklerde 9000 prim günü aranıyordu. EYT düzenlemesinde yeni bir kaide getirilmediği takdirde prim eksiği olup olmadığı söz konusu günlere gore hesaplanacak.

Şu an itibarıyla 5000 prim günü şartını yerine getirmiş bulunuyorsunuz. Erkek sigortalı olarak 25 yıllık sigorta süresini de 1 Haziran 2023 tarihinde dolduracaksınız. Yaş şartı aranmadığı takdirde 1 Haziran 2023 tarihinden itibaren EYT kapsamında emeklilik dilekçesi verebilirsiniz. Eksik olduğunu düşündüğünüz prim günü yürürlükteki mevcut kanun kapsamında gerekli olan süredir. EYT kanunu çıktığında prim eksiğiniz olmayacak.

1974 doğumluyum. SSK’lı olarak ilk işe giriş tarihim 1998, toplam 1687 günüm var. 2010 yılından geçen aya kadar 2420 gün de BAĞ-KUR’lu olarak çalıştım. Bu arada 5 yıl 6 ay sildirdiğim ihya kapsamında BAĞ-KUR günüm bulunuyor. Geçen ay BAĞ-KUR’dan SSK’ya geçiş yaptım. BAĞ-KUR yerine SSK’dan emekli olmak için 3,5 sene SSK ödemesi yapacağım. Sizce doğru bir karar mı vermişim?

En önemli sorun, sizce asgari ücretten mi yoksa daha yüksek kazanç üstünden mi prim ödemeliyim? Konuştuğum birtakım kişiler asgari ücretin az yükseğini ödersem yeterli olacağını söylediler.

EYT yasası çıktığında BAĞ-KUR emeklilik şartları olur da 9000 gün değil de 5000 güne indirilirse, 3,5 sene SSK ödemesi yapmaktansa eksik olan 900 günü satın alıp BAĞ-KUR’dan emekli olmam daha mı iyi olur? (Zafer K.)

8 Eylül 1999 öncesinde BAĞ-KUR’da düzgüsel emeklilik için hanımlarda 7200, erkeklerde 9000 prim günü aranıyordu. Kısmi emeklilikte ise 5400 prim günü olmak şartıyla hanımefendiler 50, erkekler 55 yaşlarında emekli olabiliyordu. BAĞ-KUR’lulara ilişkin bu koşullarda indirim beklenmiyor.

Mevcut durumda 4107 gün priminiz bulunuyor. SSK’ya geçerek emeklilik koşullarını daha kısa sürede sağlamanız mümkün görünüyor. Bu nedenle doğru bir karar almışsınız.

Bir işverene bağlı olarak 4A (SSK) statüsünde çalışanlar, asgari ücret ile bunun 7,5 katı içinde değişen tutardaki kazançlarının hepsi üzerinden prim öderler. Prime esas kazancın asgari ücretten gösterilmesi ile bunun hemen biraz üzerinde gösterilmesi arasında emekli aylığı bakımından önemli bir fark bulunmamaktadır.

900 gün prim satın almaktan kastınız borç sebebiyle durdurulan sigortalılık süresi ise ihya işleminin kısmi olarak yapamazsınız. Durdurulan sigortalılık süresinin tamamının primi ödenerek ihya işlemi yapılabilmektedir.

Ben Ziraat mühendisiyim ama Tarım Bakanlığında ziraat işçisi olarak vazife yapmaktayım. Benim benzer biçimde bu biçimde çalışan birçok arkadaşım bulunmaktadır. Bizim ne zorluklar yaşadığımızı düşünerek statü değişikliği mevzusunda yardımlarınızı bekliyoruz. Eğer diplomamıza uygun çalışırsak devletimize daha faydalı olabiliriz. Diplomamızın tozlanmasına, bizim paslanmamıza izin vermeyin lütfen. Kamu kuruluş ve kuruluşlarında, belediyeler ve KİT’lerde 4857 Sayılı İş Kanunu’na doğal olarak sürekli işçi statüsünde çalışan ön lisans, lisans ve yüksek lisans yapmış üniversite mezunu işçilerin yasal düzen ile isteklerine bağlı olarak işyar kadrolarına geçirilmesini talep etmekteyiz. (Pınar L.)

Üniversiteli işçiler uzun zamandır seslerini duyurmaya çalışıyorlar. Biz de HABERTÜRK olarak mevzuyu ara sıra gündeme getirdik.

2015 senesinde imzalanan kamu görevlileri toplu sözleşmesinde üniversiteli işçilerin memur ekibine katılımı konusunda bir maddeye işaret edildi. Ancak, bugüne kadar netice alınamadı.

Ziraat mühendisi olup Tarım Bakanlığında işçi statüsünde çalıştığını belirten Pınar kadın şeklinde yüzlerce kişi devamlı ileti gönderiyor. (Bu arada bir ricada bulunmak isterim. Bu tür kampanyaların kişisel telefonlara SMS veya whatsapp mesajı atarak yürütülmesi rahatsız edici oluyor. Lütfen kampanyalarınızı elektronik posta veya toplumsal medya ağları üstünden yürütün.)

Birikmiş sorunların çözümü mevzusunda son yıllarda mühim mesafeler alındı. Kamuda çalışan taşeron işçiler sürekli işçi kadrosuna geçirildiler, 3600 ek gösterge düzenlemesi gerçekleştirildi, sözleşmeli personel problemi çözülüyor. Hükümetin en mesafeli olduğu emeklilikte yaşa takılanlar mevzusundaki yasal düzenlemede sona gelindi.

Kamuda işçi olarak çalışan üniversite mezunlarının statü değişikliği talepleri haklıdır ve devlete minimum maliyetle çözülecek bir mevzudur. Çünkü devletten zaten bir ücret alıyorlar. Bunlardan bazıları statü değişikliği dolayısıyla bir ihtimal daha yüksek maaş almaya başlamış olacak, bir kısmının ücreti de azalacak. Temizlik işçisi olarak istihdam edilen mühendis, yüksek lisans mezunu işletmeci; emniyet elemanı olarak çalışan sosyolog ve daha niceleri. Kimisi fiilen işgören gibi çalıştırılıyor ama yan masada çalışan işgören arkadaşının yararlandığı hiç bir haktan yararlanamıyor. Bu mevzu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Vedat Bilgin ve emek verme dostlarının önünde, çözümü en rahat bir sıkıntı olarak duruyor.

1981 doğumluyum. 2004 yılında dört yıllık üniversite mezunuyum. 2005 senesinde kısa devre askere gittim, 2006 Ocak’ta da SSK’dan 3 günlük sigorta teşebbüs oldu. 2009 senesinde polis memuru oldum ve halen çalışmaktayım. Sorum şu; 2009 yılında devlet memuru olduğum için 5010’a tabiyim, 5434’e geçebilir miyim? (İbrahim E.)

Kamu görevlerinde çalışmaya 30 Nisan 2008 tarihinden sonrasında başlayanlar 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na tabi bulunuyorlar. Bu kişilerden, laf konusu tarih öncesinde yedek subaylık, vekil öğretmenlik, vekil imamlık benzer biçimde hizmetleri olanlar 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na tabi olurlar. Bunlardan herhangi birinde 30 Nisan 2008 öncesi hizmetiniz yoksa 5434 Sayılı Kanun hükümlerinden yararlanamazsınız.